KLARA I SŁOŃCE

W pierwszej po przyznaniu mu Nagrody Nobla powieści Kazuo Ishiguro mierzy się z tematem sztucznej inteligencji. Jednak „Klara i Słońce" to powieść optymistyczna i pełna ciepła. Tytułowa bohaterka stanowi kopię człowieka, ale też przewyższa go w altruizmie, pokazuje, czym jest miłość bezgraniczna. Jest to aż (świadomie) przerysowane, Ishiguro wyraźnie wskazuje na nieco baśniowy klimat, czego symbolem jest relacja zasilanej energią solarną Klary ze słońcem. To baśń technologiczna.

Marcin Zwierzchowski, "POLITYKA"

Okazuje się, że po Noblu nie trzeba nic nikomu udowadniać. Ishiguro robi to, co zawsze najlepiej mu wychodziło – opisuje ludzkie emocje w nieludzkich oczach.

Wojciech Szot, Zdaniem Szota/Empik Pasje - ksiażka tygodnia

Tym razem, urodzony w Nagasaki, wybitny pisarz angielski objawił się jako autor fantastyki naukowej. Mamy tu super technologicznie wyrafinowanego androida, ale oprócz tego całkiem normalny świat. Do takich pomysłów science fiction przyzwyczaiło nas w najrozmaitszych wersjach swoich opowieści, ale Ishiguro nie jest (prawdopodobnie) pisarzem zainteresowanym tym gatunkiem, on jest subtelnym badaczem ludzkiej natury i taka sztuczna bohaterka była mu potrzebna po to, by spróbować rozpoznać granice między prawdziwym człowiekiem i jego imitacją. Można chyba powiedzieć, że w finale powieści android staje się prawdziwym człowiekiem w sensie mentalnym i wtedy zostaje oddalony, bo już nikomu nie jest potrzebny. W gruncie rzeczy jest to więc też powieść o ludzkiej naturze, o egoizmie, o skłonności do manipulacji i o bolesnej obojętności na cierpienie innych. Ta sztuczna lalka jest czymś w rodzaju sondy zapuszczonej w ludzką naturę.

Leszek Bugajski, Wprost.pl

Czas na ponowne spotkanie z mistrzem: w powieści "Klara i Słońce" Kazuo Ishiguro z elementów znanych i zgranych wyczarowuje dzieło wybitne. Jak zwykle u Ishiguro, nie fabuła jest tu najważniejsza, a precyzyjnie wyrysowana mapa emocji. Miarą mistrzostwa pisarza jest to, że sięga ponownie po elementy i pomysły tyleż razy już używane przez pośledniejszych twórców, ale tworzy z nich coś własnego, unikatowego, znaczącego.

Piotr Gociek, "Do Rzeczy"

Klara jest empatyczna, altruistyczna, ciekawa tego świata, ale jej wiedza o nim jest ograniczona. Fakt, Klara to maszyna, została tak zaprogramowana, ma jednak np. potrzebę wyznawania swoistej religii, darzy czcią Słońce. Bywa traktowana jak osoba, ale w jej posiadaczach zwycięża myślenie użytkowe. Tu pada stare pytanie o istotę człowieczeństwa. Przecież nie jesteśmy tylko sumą możliwych do skopiowania cech, które widzą w nas inni. Jeśli zaczną powstawać androidy - nasze sobowtóry, i tak nami nie będą. Gdy umrzemy, mogą nas „kontynuować" dla kogoś w żałobie, ale czy to pomoże? Boimy się śmierci, bliskich i swojej, jednak opisane tu przemijanie urządzeń każe się zastanowić, czy nasza śmiertelność nie jest przywilejem.

Aleksandra Pańko, "Przegląd"

"Klara i Słońce" ma dokładnie wszystko czego szukam w książkach. Piękną historię, która zostaje w głowie na długo. Bohaterów, których nie da się nie docenić. Aurę tajemnicy, która sprawia, że nie umiemy się oderwać od lektury oraz ciepło, którego nam tak bardzo w dzisiejszych czasach potrzeba. To pozycja obowiązkowa dla miłośników literatury pięknej. Błyskotliwa, wzruszająca, genialna.

Daniel Sztyk, Poinformowani.pl

Ishiguro lubi formułę opowieści snutej przez kogoś, kto patrzy z zewnątrz, z dystansu na świat ludzi. Jego najnowsza powieść to bajka opowiedziana przez robota, wyjątkowo uprzejmego. Klara zachowuje się nierzadko tajemniczo, nielogicznie. Zaklina rzeczywistość. Jak to w bajce, znajduje swojego boga i swojego smoka. Z tym pierwszym negocjuje, że jak zgładzi tego drugiego, to ten spełni jej życzenie. Gdy dobiega końca misja narzucona jej przez ludzi, zostaje wyrzucona na śmietnik. Ishiguro potrafi złapać charakter postaci w małym geście, oddać zeitgeist w drobnym epizodzie, a potem zmienić nastrój jedną sceną. Autor nie upaja się własną erudycją, nie znosi go w kierunku dygresji, nie gada za dużo, w ogóle nie ironizuje, wierzy w suspens. Nie dziwi wcale, że filmowcy go uwielbiają – Ishiguro dramaturgicznie prowadzi ich za rękę, ale równocześnie daje dużo swobody w budowaniu świata.

Jakub Socha, Dwutygodnik

Ishiguro w swojej subtelnej opowieści pokazuje świat być może nie aż tak odległy, jak się w pierwszej chwili wydaje, i zastanawia się, co to znaczy być nie do końca człowiekiem. *****

Anna Zaleska, "Uroda Życia"

„Klara i Słońce" to dystopia, w której autor porusza tematykę współistnienia człowieka i sztucznej inteligencji. Zagadnienie bardzo na czasie i wcale nie takie odległe. Jak na powieść, w której główne skrzypce odgrywa technologia, to bardzo emocjonalna historia. Noblista stawia fundamentalne pytania - moralne i etyczne - dotyczące naszej niedalekiej przyszłości, istoty człowieczeństwa i siły ludzkich więzi.

Ewa Tenderenda, Magazyn Literacki KSIĄŻKI

To fascynujące, jak udanie Ishiguro zajrzał do środka sztucznej inteligencji, na swój sposób ją… uczłowieczając. I jednocześnie podkreślając, że ludzkość od dawna cierpi na deficyt tych emocji, które w procesie nauki zdobywa Klara. Jej historia przypomina momentami powiastkę filozoficzną, chwilami przywodzi na myśl futurystyczną baśń pełną symboli, ale bez względu na to, do jakiego gatunku czytelnik będzie próbował zakwalifikować "Klarę i Słońce" – jedno jest pewne – to piękna, choć stonowana opowieść – przestroga, a także smutny obraz ludzkości, dla której termin humanizm coraz częściej oznacza martwą definicję ze słownika terminów literackich. Elektronicznego słownika, żeby nie było żadnych wątpliwości.

Tomasz Radochoński, Nowalijki

W „Klarze i Słońcu", swej pierwszej powieści po Noblu, Kazuo Ishiguro pyta, gdzie leży granica ludzkiej wyjątkowości. Bo skoro jesteśmy tylko algorytmami, których zachowania da się przewidzieć i zaprogramować, nic nie stoi na przeszkodzie, by stworzyć zastępczych nas, prawda?

Wojciech Engelking, "Tygodnik Powszechny"

To, czym wyróżnia się spojrzenie Kazuo Ishiguro na tę niedaleką, możliwą do zaistnienia przyszłość i człowieka w niej, to pewna delikatność, subtelność w nasyceniu narracji emocjami. To historia o człowieku i technologii, która ujmuje wrażliwością i łagodna precyzją, z jaką zadawane są pytania o niemałej wadze - może o ludzką duszę, może o istotę bycia człowiekiem, a w końcu pewnie i o naturę miłości. (...) Ujmującą cechą tej opowieści jest pewien pierwiastek bajkowości, zasygnalizowany już w tytule, a przejawiający się wyraźnie w relacji Klary i słońca. Sztuczna Przyjaciółka czerpie bowiem życiodajną energię nie z elektrycznego gniazdka, a właśnie z promieni słonecznych. To słońce, jako źródło sił, zbliża tę opowieść o sztucznej inteligencji do baśni i zakorzenia ją w długiej tradycji snucia opowieści o świecie i człowieku w nim.

Maria Ratajczak, Radio Poznań

Choć na ogół stronię od literatury o kolorycie sentymentalnym, to (...) gorąco polecam tę powieść o samotności, problemie poszukiwania miłości, stawiającą pytanie, czy człowiek coraz bardziej zatracający zdolność kochania może zostać w tej mierze zastąpiony przez sztuczną inteligencję. Zwłaszcza problem samotności, narastającego procesu zrywania międzyludzkich więzi i izolacji człowieka znalazł się w centrum zainteresowania w skutek trwającej pandemii koronawirusa. Atrakcyjna lektura na czasie.

Krzysztof Lubczyński, Pisarze.pl

Powieść „Klara i Słońce” wymaga od czytelników, by pokochali robota. I − zabawna rzecz − to właśnie robią. To nie tylko historia o maszynie, ale też opowiadana przez maszynę, choć to słowo, które pada dopiero pod koniec książki, jest dla niej obelgą. Jest coś niesamowicie ujmującego w tym, że Klara zawsze dąży do nawiązania więzi z człowiekiem. Nie sposób nie pokochać tej książki, choćby za to, że pokazuje, w jaki sposób uczymy się kochać.

Anne Enright, „The Guardian”

Opowieść o dziewczynce-robocie to klasyczna historia w stylu Ishiguro − enigmatyczna i poruszająca. Genialnie wymyślona, chwytająca za serce książka!

Peter Kemp, „The Sunday Times”

To książka dla fanów „Nie opuszczaj mnie”. Obie powieści łączy ta sama emocjonalna otwartość i umiejętność spojrzenia na nas samych z zewnątrz oraz wizja ludzkości, która − choć nie do końca optymistyczna − jest delikatna, wzruszająca i prawdziwa.

John Self, „The Times”

Zręcznie napisana dystopijna bajka o niewinności robota stawiająca ważne pytania egzystencjalne.

Jon Day, „Financial Times”

Choć akcja rozwija się powoli, a wiele tajemnic przedstawionego świata pozostaje w ukryciu, mamy świadomość, że świat stworzony przez Ishiguro został skrupulatnie skonstruowany. „Klara i Słońce” dowodzi po raz kolejny, że autor jest mistrzem w ukazywaniu żalu za zaprzepaszczonymi możliwościami i zerwanymi więziami, które tak trudno jest stworzyć, a tak łatwo utracić.

"Vogue"

Zapadająca w pamięć bajka o dogorywającym świecie pełnym samotności, którego nastanie jest aż nazbyt prawdopodobne.

„Publishers Weekly”

Powieść poruszająca i piękna… Czyta się ją gorączkowo i nie sposób odłożyć. Niewielu pisarzy potrafi z taką wrażliwością i artyzmem jak Ishiguro oddać nastroje przemijania, zagubienia i zwątpienia w siebie.

Charles Finch, „The Los Angeles Times”

Ta powieść to arcydzieło o wielkiej urodzie − skrupulatna, czysta i jasna proza.

Bryan Appleyard, „Sunday Times”

Choć autor już wcześniej poruszał temat sztucznej inteligencji i modyfikacji genetycznych, a jego najnowszą powieść można również uznać za odpowiedź na wydane niedawno „Maszyny takie jak ja” Iana McEwana, to głos Ishiguro jest wyjątkowy − ostrożny i dyskretny, ale z wyraźną nutą zaniepokojenia. W mniej wprawnych rękach bajka o miłości robotów i samotności mogłaby być banalna. Jednak „Klara i Słońce” swoją wyciszoną intensywnością emocji umacnia pozycję Ishiguro jako wybitnego powieściopisarza. W swojej charakterystycznej, oszczędnej prozie Ishiguro podejmuje ważne tematy izolacji społecznej i wyobcowania. Czy sztuczne życie może być kiedykolwiek warte więcej niż życie ludzkie? Oto pytanie, jakie stawia przed sobą, i czytelnikiem, noblista.

Ian Thomson, „The Evening Standard”

„Klara i Słońce” to ekscytująca książka, która przedstawia spojrzenie na nasz zmieniający się świat oczami niezapomnianej narratorki i która stara się odpowiedzieć na podstawowe pytanie: co to znaczy kochać?

Jordan Pavlin, The Knopf Doubleday Publishing Group

„Klara i Słońce” to powieść o wielkiej sile emocjonalnej. Jak zawsze w przypadku pisarstwa Ishigury, ta książka jest porywająco świeża i zaskakująca, a jednocześnie spójna z całym jego dorobkiem.

Angus Cargill, Faber & Faber